Ukweli wa Sakata Zima la Richmond Na Jinsi Lowassa Alivyohusishwa na Sakata Hilo

 

Kwa  mara  ya  kwanza  Waziri  Mkuu  wa  Zamani, Edward  Lowassa  amefunguka  na  kueleza  ukweli  halisi  wa  sakata  zima  la  Richmond  lililomfanya  achukue  uamuzi  wa  kujiuzulu  wadhifa  wake  wa  uwaziri  mwaka  2008.

Katika  maojiano  maalumu  na  Mpekuzi,Lowassa  amewaka  wazi  kuwa  anapata  shida  kujua  kama  tupo  makini  kusimamia  ipasavyo  mambo  yanayohusu  maisha  yetu,kwani  masihara  ya  kisiasa  yaliyoratibiwa  na  baadhi  ya  wabunge  ndiyo  yaliyosababisha  serikali  kupitia  Tanesco kushindwa  katika  kesi  ya  kuvunjwa  kwa  mkataba  wa  Richmond/Dowans  katika  mahakama  ya  kimataifa  ya  usuluhishi  wa  mizozo  ya  kiuwekezaji (ICC)  iliyopo  Paris  nchini  Ufaransa  na  kutakiwa  kulipa  mabilioni  ya pesa.

Pamoja  na  mambo  mengine, Lowassa  ambaye  ametangaza  nia  ya  kuwania  nafasi  ya  Urais  amezungumzia  kwa  kina  urafiki  wake  na  Rais  Jakaya  Mrisho Kikwete  pamoja  na  utajiri  wake.

Ukweli  juu  ya  Sakata  la  Richmond

Swali: Utakumbuka  kwamba  ulijiuzulu  uwaziri  mkuu  kutokana  na  sakata  la  Richmond. Leo  hii  ni  miaka  saba imepita, unaweza  kutueleza  uhusika  wako  katika  sakata  hili?

Jibu: Waswahili  wanasema  ukweli  unajitetea  wenyewe.Lakini  nianze  kulijibu  hili  kwa  kueleza  maana  halisi  ya  dhana  ya  kuwajibika.  Si  kosa  hata  kidogo  kujiuzulu  wadhifa  wa  kisiasa  kunapotokea  mkanganyiko  wa  mambo  kwa  namna  ile  ilivyotokea. Uongozi  ni  dhamana.

Mimi  sio  kiongozi  wa  kwanza  hapa  nchini  na  nje  ya  nchi  kuwajibika  yanapotokea  mambo  ya  namna  hiyo. Rais  wetu  mstaafu  mzee  Ali  Hassan  Mwinyi  alipata  kuwajibika  kwa  njia  ya  kujiuzulu  uwaziri  wa  mambo  ya  ndani  baada  ya  Raia  kuuawa  na  polisi  mkoani  Shinyanga  miaka  ya  70.

Naamini  kwa  dhati  kabisa  kwamba  watanzania  walio wengi  sasa  wanajua  zaidi  ukweli  kuhusu  sakata  la  Richmond  ambalo  lilisababisha  nijiuzulu  uwaziri  mkuu.

Pengine  niseme  tena  leo, kwamba  niliwajibika  kisiasa  kwa  sababu  kuu  mbili:

1:Kulinda  heshima  ya  chama  changu  na  serikali  kama  nilivyosema  wakati  ule.

2: Nilijiuzulu  ili  ku 'register'  masikitiko  yangu  kwa  namna  kamati  teule  ya  bunge  ilivyolitaja  jina  langu  sana  na  tena  kwa  namna  ya  kunituhumu  kwa  mambo  ambayo  sikuyafanya, wakifanya  hivyo  pasipo  kunipa  haki  ya  msingi  ya  kusikilizwa (Natural  Justice).

Sakata  la  Richmond  ni  kielelezo  kizuri  au  mfano  mzuri  wa  kihistoria  wa  namna  magomvi  ya  kisiasa  yanavyoweza  kuliingiza  taifa  katika  gharama  au  hasara  kubwa

Ni  jambo  la  bahati  mbaya, kwamba  kasoro  za  kimaamuzi  na  kiutendaji  zilizotokea  wakati  wa  mchakato  wa  kutafuta  suluhu  ya  dharura  iliyokuwa  ikikusudiwa  kulinusuru  taifa  katika  madhila  kubwa  iliyokuwa  ikitokana  na  ukame  mkali  ulioikumba  nchi  yetu  katika  kipindi  cha  kati  ya  mwaka 2005  na  2007, yaligeuzwa  kwa  sababu  tu  ya  kuendekeza  ugomvi  wa  kisiasa  na  kuwa  kile  kilichopewa  jina  la  "Kashfa  kubwa  ya  Ufisadi".

Ni  lini  na  wapi  kulipata  kuwa  na  rushwa  katika  mkataba  ambao  serikali  ambayo  mimi  nilikuwa  waziri  mkuu  wake, ilifikia uamuzi  wa mkusudi  kabisa  wa  kukataa  kuilipa  hata  senti  moja  kampuni  ambayo  ilionyesha mwelekeo  wa  kusuasua  baada  ya  kushinda  zabuni  ya  kuleta  mitambo  ya  kuzalisha  umeme  wa  dharura  wa  megawati 120. Nasema  hakuna  hata  senti  moja  ya  serikali  ilitumika  kuilipa  Richmond.

Ikumbukwe  kwamba  uamuzi  wa  kukataa  kuilipa  Richmond  hata  senti  moja  ulifikiwa  serikalini  baada  ya  jambo  hilo  kujadiliwa  katika  ngazi mbalimbali  serikalini  kabla  ya  bunge  kuunda  kamati  teule.

Si  hivyo  tu, ukweli kwamba  mkataba  uliopipa  Richmond  kuzalisha  na  kuiuzia Tanesco  Umeme  ulifuata  taratibu  zote  za  kiserikali  na  kwa  kuzingatia  misingi  wa  mikataba  mingine  ya  mikataba  ya  dharura  ya  namna  ile  ambayo  ishakuwepo,ni  kielelezo  kingine  cha  namna  jambo  hilo  lilivyoshughulikwa  kwa  ushabiki mkubwa  wa  kisiasa.

Leo  hii  ninapolazimika, tena  kwa  uchungu  na  masikitiko  makubwa  kulijibu  swali  hilo, huku  nikitambua  kwamba  ugomvi  wa  kisiasa  ulioratibiwa  na  baadhi  ya  wabunge  ndio  uliosababisha  serikali  kushindwa  katika  kesi  ya  kuvunjwa  kwa  mkataba  wa  Richmond/Dowans  hata  kutakiwa  kulipa  mabilioni  ya  pesa, napata  shida  kujua  iwapo  kweli  tupo  makini  katika  kusimamia  ipasavyo  mambo  yanayohusu  taifa  letu.

Nina  imani  watanzania  ambao  wamekuwa  wakifuatilia  mwenendo  wa  bunge  tangu  wakati wa sakata  la  Escrow  ni  mashahidi  kwamba  wabunge  kadhaa  kutoka  CCM na  upinzani  kwa  nyakati  tofauti  wameonekana  kuanza  kupata  picha  na kutambua  kuwa  kulikuwa  na  njama  za  makusudi  za  kutafutana  na  kuumizana  kisiasa  wakati  wa  sakata  la  Richmond.

Kauli  ambazo  zimetolewa  kwa  nyakati  tofauti  na  hivi  majuzi  na  kiongozi  wa  kambi  ya  upinzani  bungeni, Freeman Mbowe  kuhusu  kile  ambacho  kilitokea  wakati  wa  mzozo  wa  Richmond  ni  ushahidi  wa  hicho  ninachokisema.

Kwamba  leo  hii  mh. Mbowe  anaposema,acha  nimnukuu;

"Kuendekeza  makundi  na  vita  vya  kisiasa  ndani  ya  CCM  na  serikali  yake  kwa  gharama  ya  taifa  hili  sasa  linadaiwa  sh. bilioni 120  baada  ya  kushindwa  kwenye  kesi  ya  Richmond/Dowans  katika  mahakama  ya  kimataifa  ya  usuluhishi (ICC)  huko  Paris"

Mh. Mbowe  haishii  hapo  bali  anakwenda  bali  zaidi  na  kusema  iwapo  ukweli  hautawekwa  bayana,"huko  mbeleni  jambo  hilo  litaligharimu  taifa  mabilioni  haya  ya  fedha  ambayo  yangeweza  kuepukika  kama  ukweli, uwazi  na  haki  vingetawala  mchakato  mzima  wa  kashfa  ya  Richmond."

Ni  wazi  kwamba  anachokisema  Mbowe  hapa  ni  kwamba  swala  hili  lilishughulikuwa  katika  misingi  isiyo  bayana  na kwamba  haki  haikutendeka.

Ukweli  mchungu, leo  hii  mitambo  ileile  iliyoletwa  na  Richmond  na  Dowans  ambayo  ingeweza  kununuliwa  na  Tanesco  kama  baadhi  ya  wataalamu  walivyoshauri, badala  yake  inamilikiwa  na  kampuni  ya  kimarekani  ya Symbion  baada  ya  mkataba  kuvunjwa  kinyume  cha  sheria.

Wakati  tukiugulia  maumivu  ya  makosa  yetu,Rais  wa  Marekani  Barack  Obama  na  aliyekuwa  Waziri  wa  mambo  ya  nje  wa  taifa  hilo  kuwa, Hillary Clinton,kwa  nyakati  tofauti  wakati  wa  ziara  zao  hapa  nchini  walisifia  ubora  wa  mitambo  hiyo  kuwa  ni  ya  kisasa  kabisa  tofauti  na  kile  kilichoelezwa wa  wale  wanaoendekeza  siasa  za  makundi  ambao  walidai  kuwa  mitambo  hiyo  haiwezi  kuwasha  hata  hata  kibatari.

Lakini  kubwa  na  muhimu  katika  yote  hayo  ni  hukumu  ya  Mahakama  ya  ICC  ambayo  ilisomwa  na  majaji  watatu  ambao  weledi  na  uzoefu  wao  mkubwa  kisheria  si  wa  kutiliwa  shaka, mmoja  akitokea  katika  Supreme  Court  ya  Marekani, mwingine  wa  mahakama  ya  Rufani  ya  Uingereza  na  watatu  kutoka  Mahakama  ya  Rufani  ya  Uganda.

Majaji  hao  watatu  katika  hukumu  yao  walitamka  bayana  kuhusu  kufuatwa  kwa  taratibu  zote  za  kisheria  katika  kuipa  ushindi  Richmond/Dowans  katika  zabuni yake  na  kutokuwepo  kwa  wingu  lolote  la  shaka  juu  ya  vitendo  vya  Rushwa  katika  mchakato  mzima  wa  zabuni  hiyo. Vinginevyo  tusingeshindwa  kesi  hii  na  kuligharimu  taifa  mabilioni  haya.

Ukisoma  Ripoti  ya  kamati  ya  Dr  Harrison  Mwakyembe, kuna  sehemu  inaeleza  bayana  kwamba  mwaka 2004,zaidi  ya mwaka  mmoja  kabla  serikali  ya  awamu  ya  nne  ambayo  mimi  nilikuwa  waziri  mkuu  wake  haijaingia  madarakani,kampuni  hiyo  hiyo  ya  Richmond  ilishinda  zabuni  kubwa  ya  kujenga  bomba  la mafuta  kutoka  Dar  es  Salaam  hadi  Mwanza.

Huu  ni  ushahidi  wa  kwanza  muhimu  kwamba  hii  kampuni  ilishakuwa  miongoni  mwa  kampuni  za  kiukezaji  miaka  kadhaa  kabla  ya  mimi  sijawa  waziri  mkuu.

Ukweli  huu  uliothibitishwa  hadi  katika  kamati  teule  ya  Mwakyembe  ni  ushahidi wa  kwanza  wa  wazi  kwamba  eti  mimi  Lowassa  ndiye  niliyekuwa  mmiliki  wa  kampuni  hiyo  ambayo  hata  wawekezaji  wake  sijapata  kuwajua  au  hata  kukutana  nao  hazikuwa  sahihi.

Lakini  tukumbuke  kwamba  madai  haya  yalithibitika  kuwa  siyo  sahihi  baada  ya  mahakama  ya  kimataifa  ya  usuluhishi  kutamka  kwamba  Richmond  ilikuwa  kampuni  iliyosajiliwa  Marekani  kwa  miaka  mingi  na  kwamba  ilishinda  zabuni  ya  kuzalisha  umeme  wa  dharura kihalali.

Kwangu  mimi  jambo  muhimu  katika  sakata  hili  lilikuwa  ni  uamuzi  wa  bodi  ya  tenda  ya  Tanesco  na  wizara  ya  Nishati  ambayo  katika  rekodi  zake  ilikuwa  ikiifahamu  vizuri  Richmond  kutochukua  tahadhari  mapema, yaani  kufanya  due deligence  ipasavyo, kwa  kuangalia  uwezo  wa  kifedha  wa  kampuni  husika  kabla  ya  kuipa  ushindi. 

Sasa  naingiaje  Lowassa  hapo  au  familia  yangu?  Hakika  haya  ni  masihara, Mungu  anajua.

Uhusiano  Wake  na  Rais  Kikwete

Swali:Jina  lako  limetajwa  kwa  muda  mrefu  pengine  kuliko  ilivyo  kwa  mwanasiasa  mwingine  yeyote  ndani  na  nje  ya  CCM  juu  ya  kuwa  mgomea  Urais  katika  uchaguzi  mkuu  wa Oktoba  mwaka  huu.

1. Je,unafikiri  ni  kwa  nini  imekuwa  hivyo?
2. Je,umejiandaa  kukabiliana  na  mikiki ya  Urais?
3. Iwapo  jibu  lako  ni  ndiyo,nini  hasa  ambacho  wewe  unadhani  unastahili  zaidi  pengine  kuliko  kwa  mgombea  mwingine  yeyote  kubebeshwa  dhamana  hiyo  kubwa  na  nzito?
4. Unaweza  kutuambia  ni mambo  gani  hasa  umepanga kulifanyia  taifa  hili  iwapo  CCM itakuteua  kuwa  mgombea  wake  wa  Urais  na  watanzania  wakakuchagua  kuwa  kiongozi  wao  mkuu?
5. Kwa  miaka  mingi  sasa  jina  lako  limekuwa  likitajwa  sambamba  na  Rais  Kikwete.Unaweza  ukawaeleza  watanzania  wewe  na  Kikwete  mlikutana  lini  na  wapi?

Jibu: Ni  kweli  kwamba  jina  langu  limehusishwa  sana  na  Rais  Kikwete  kwa  wema  na  kwa  ubaya. Kwa  wema  kwamba  tumefanya  naye  kazi  ndani  ya  CCM,kabla  sote  wawili  hatujapata  fursa  ya  kuitumikia  serikali

Katika  hadhira  na  hususani  nje  ya  CCM, uhusiano  wangu  na  mh.Rais  Kikwete  ulianza  kuonekana  mwaka 1995,wakati  yeye  na  mimi  tulipokubaliana  pamoja  na  tena  baada  ya  kushauriana  kwa  kina  na  hatimaye  tukafikia  uamuzi  wa  kutangaza  nia  pamoja  ya  kuchukua  fomu  na  kukiomba  chama  chetu,chama  cha  mapinduzi  kiteue  mmoja  wetu  kubeba  bendera  ya  chama  ya  kugombea  urais.

Tulipotangaza  uamuzi  wetu  huo, tuliwaahidi  watanzania  mbele  ya  vyombo  vya  habari  kwamba, yeyote  ambaye  angeshinda, yule  mwenzake  aliyeshindwa  angemuunga  mkono  kwa  nguvu  zake  zote.

Kimsingi  kile  ambacho  siku  zote  nimekuwa  nikiita  safari  ya  matumaini  kilianza  na  ndoto  hiyo  ambayo  sote  wawili   tuliijenga  katika  misingi  ya  kutambua  kuwa"Uongozi  ni  wajibu  na  kuwa  kiongozi  ni  kuwa  mtumishi  wa  watu",.

Tangu  wakati  huo, tumeendelea  kuwa  karibu  kirafiki,kisiasa  na  kikazi  na  Rais  Kikwete,tukishirikiana  vyema  katika  kujadili, kuanisha  na  kutafuta  majibu  ya  changamoto  mbalimbali  za  kiungozi  katika  taifa  letu.

Uamuzi  huo  ndiyo  ambao  ulisababisha  wakati  fulani  nilipokuwa nikiongea  na  wanahabari  miaka  kadhaa  baada  ya  kujiuzulu  uwaziri  mkuu  nitoe  kauli  ambayo  ilipewa  tafsiri  tofauti  na  wanasiasa  na  wachambuzi  mbalimbali  wa  masuala  ya  kisiasa  pale  niliposema;" Mimi  na  Rais  Kikwete  hatukukutana  barabarani".

Ni  imani  hiyo  niliyoijenga  katika  misingi  mama  ya  kufahamiana  na  kuaminiana  ndiyo  ambayo  wakati  wa  mchakato  wa  kumtafuta  Rais  wa  Nne  wa  Tanzania  kwa  moyo  wa  dhati  kabisa  nilimuunga  mkono  mwenzangu  katika  harakati  hizo  na  wenzangu  tuliokuwa  na  mawazo  hayo  wakaniteua  mimi  kuwa  mwenyekiti  wa  kamati  ya  ushindi  ambayo  ilikuwa  na  kazi  kubwa  na  ngumu  ya  kuratibu  harakati  za  kumhakikishia  mgomea  wetu  huyo ( Rais  Kikwete)  anateuliwa  kubeba  bendera  ya  kugombea  kwa  tiketi  ya  CCM. Jambo  jema  katika  hili  tulifanikiwa  na  tukashinda.

Kilichofuata  baada  ya  hapo  wengi  wanakifahamu,mheshimiwa  Rais  alinipa  heshima  kwa  ridhaa  yake  mwenyewe  Disemba  2005  kuwa  Waziri  mkuu  wake  wa  kwanza  katika  Serikali  yake.

Hili  la  kwamba  ni  rafiki  yangu, ni  swala  ambalo  hata  yeye  mwenyewe  mheshimiwa  Rais  amepata  kulielezea  hadharani mara  kadhaa  tangu  mwaka  1995  na  baadaye  akafanya  hivyo  mwaka  2005  alipokuwa  akirejesha  fomu  yake  ya  kuomba  ridhaa  ya  CCM  alipotutaja  mimi  na  Rostam Aziz  kuwa  ni  marafiki  zake.

Waliosoma  maandiko  yake  watakuwa  wanakumbuka  kwamba  yeye  mwenyewe  amepata  kuandika  kwa  mkono  wake  kwamba, aliniteua  kuwa  waziri  mkuu  si  kwa  sababu ya  urafiki  wetu  bali  kwa  kutambua  uwezo  na  uchapakazi  wangu.

Kwangu  hilo  ni  jambo  la  faraja  na  kutia  moyo  sana.Naamini  maelezo  hayo  yanajibu  kwa  sehemu  kubwa kile  ambacho  kila  mara  kimekuwa  kikirejewa  kuhusu  urafiki  wangu  na  Rais  Kikwete.